Verlatingsangst of bindingsangst
Bang om verlaten of verstikt te worden, verlatingsangst of bindingsangst, komt in veel relaties voor. Je wilt de ander niet verliezen, maar je wilt ook jezelf niet verliezen! Uit de praktijk van relatietherapie in Woerden (namen en casus gefingeerd):
Elly: “Jij kwam niet voor mij op toen er gedoe met jouw broer ontstond. Wat ben je toch een slapjanus.” (laat mij niet in de steek!)
Albert: “Jij reageert ook altijd zo overdreven. Doe niet zo moeilijk!” (claim mij niet en laat me vrij!)
Beiden ervaren boosheid en frustratie. Ze hebben elkaar nodig om van hun vervelende gevoel af te komen. “Als jij nou zus of als jij nou zo, dat zou alles oplossen!”
Eerst zelf groeien!
Het is nodig dat ze met hun verlatingsangst of bindingsangst eerst bij zichzelf te rade gaan. Hoe dan? Elly wil erkenning voor haar standpunt dat Albert naast haar moet staan. Albert geeft deze erkenning niet, omdat hij eerst erkenning wil voor het feit dat het belangrijk is om rustig met elkaar te praten en niet op deze manier aangesproken wil worden. Het lijkt een onoplosbaar probleem. De groei zit erin dat Elly kan voelen dat deze verlatingsangst een oud gevoel is. Haar moeder was emotioneel nauwelijks beschikbaar waardoor ze niet op haar moeder kon leunen. Het gevoel van verlatingsangst en ‘wie zorgt er voor mij’ wordt in Elly snel getriggerd. Dit gevoel van ‘ín de steek gelaten worden’ mag allereerst door Elly zelf erkend worden. De noodzaak van erkeninning door Albert wordt dan minder. Ze is zelf de erkenner van het gevoel.
Albert kan na het verwijt van Elly zelf verantwoordelijkheid nemen voor het gevoel, wat uiteindelijk neerkomt op (angst voor) afwijzing. De afwijzing van Elly haar overdreven en moeilijke gedrag is een reactie op het pijnlijke gevoel dat hij het weer niet goed heeft gedaan. Het niet goed genoeg doen is het verstikkende gevoel wat hij vroeger vanuit huis meegekregen heeft, het kon altijd beter en er was nooit erkenning. Daar ontstaat de bindingsangst, “dit wil ik niet meer voelen en ga ik dus uit de weg”. Als Albert zonder oordeel naar zijn eigen gevoel van ‘niet goed genoeg’ kan kijken en alsnog zelf als een liefdevolle ouder voor dit stuk kan zorgen, dan hoeft hij minder de erkenning daarvoor bij Elly te halen.
Verwijten en oordelen: Hij zou dit anders moeten doen, zij moet niet zo moeilijk doen, als hij eens meer zou praten, zij waardeert mij niet, hij moet mij begrijpen, zij moet mij niet controleren, hij moet mij meenemen in zijn gedachtegang etc. Ze zijn van alle dag, maar daarmee geef je de verantwoordelijkheid voor jezelf uit handen.
Voel je frustratie, boosheid, machteloosheid en irritatie! Realiseer je dat het van jou is en van niemand anders! En als je het je toegeëigend hebt, kan je er mee komen:
Ik voelde me behoorlijk in de steek gelaten toen er gedoe met je broer ontstond en jij niet voor mij opkwam. Als ontvangende partij luister je ernaar, zonder gelijk te bedenken hoe je hier op gaat reageren. Door te luisteren naar de pijnlijke gevoelens van de ander, zonder de noodzaak om jezelf te gaan verdedigen of deze op te lossen, help je de ander om deze gevoelens te accepteren en dat stelt gerust.
En als de ander hierna ook nog wil reageren kan die zeggen: Ik voel me zo onthand als jij heftig reageert, want dan voelt het alsof ik het weer niet goed genoeg doe en daar word ik moedeloos van. Dat gevoel wil ik niet, dus houd ik afstand van jou. Er ontstaat meer begrip voor jezelf en voor de ander.
Verbinden aan de ander
Realiseren dat het je eigen gevoel is en ja, de ander is de trigger (en die kan heel goed op jouw knoppen drukken), maakt dat je de ander niet verantwoordelijk maakt voor jouw welzijn. Natuurlijk mag je wel met je teleurstelling, een verzoek of je verlangen komen. “Ik zou het fijn vinden als je mij de volgende keer steunt als er gedoe met je broer ontstaat”. Dan onthul je je eigen (kwetsbare) waarheid, ervan uitgaande dat de ander zal luisteren. Niet dat aan al je verlangens voldaan zal worden, maar wel dat ze gehoord worden. Dan vindt er een dialoog plaats in plaats van de doodlopende weg van verwijt en afstand.
Is er in jullie relatie sprake van verwijt en oordeel? Voel je je verstikt of juist alleen gelaten? Blijf er niet langer meer rondlopen, maar ga samen met mij aan de slag!
Plan hier je kennismakingsgesprek in!
Meer over dit onderwerp lezen? ‘Als jij en ik wij worden’ van Hans Groeneboer
of ‘Verslaafd aan liefde’ van Jan Geurtz.